XISBIGA WADDANI WAA LAGA GAR DARAN YAHAY , SHARCI DARO AYAANAY KU XIDHAN YIHIIN MASUULIYIINTA XISBIGA EE XIDHANI
Dadka iyo dalka jamhuuriyada somaliland waxa ay sharciga iyo xeerarka u samysteen in lagu kala baxo oo la ilaaliyo laguna dhaqmo , waxa uu dastuurka qaranka jamhuuriyada soamiland si cad u sharaxayaa xoriyada banaanbaxa waxaana qeexaya qod 32 faqradiisa koowaad iyo labaad .
waxa sidaasi oo kale xisbiga iyo ururada u ogolaanaya in ay isugu soo baxaan xafiisyadooda xeerka anshaxa iyo nabadgalyada guud xeer lr 51/2012 qodobkiisa 10naad faqradiisa 2aad.
Haddaba marka aynu eegno sharciga ay isugu soo baxeen xisbiga waddani waa mid sax ah oo shuruucda dalku ogoshahay cid kasta oo ka hor timaadaana iyadaa sharci daro wada oo sharciga , xoriyada iyo xuquuqda muwaadiniinta meel ka dhac ku samaysay.
QODOBKA 32AAD
XORRIYADDA BANNAANBAXA,
RA’YI-DHIIBASHADA, SAXAAFADDA
IYO WARBAAHINTA KALE
1. Muwaadin kasta waxa uu xor u yahay in uu ra‟yigiisa ku bandhigo qoraal, hadal, muuqaal, suugaan ama qaab kale oo xeerka waafaqsan.
2. Muwaadin kasta wuxuu xor u yahay in uu abaabulo kana qayb qaato, kulan ama bannaan-bax nabadeed oo xeerka waafaqsan.
3. Saxaafadda iyo warbaahinta kale waxay ka mid yihiin xorriyaadka asaasiga ah ee ra‟yi-dhiibashada, waxayna leeyihiin madax-bannaanidooda; way reebban tahay tallaabo kasta oo lagu cabudhinayo; hawshoodana xeer baa nidaaminaya.
XEERKA ILAALINTA IYO ANSHAXA IYO NABADGALYADA GUUD XEER LR 51/2012
Qodobka 10aad
Banaan-baxyada
1. Qabanqaabiyeyaasha bannaan-baxyada lagu qabanayo fagaare dadka ka dhexeeya ama u furan dadka oo dhan, waxaa waajib ku ah in ay soo ogeysiiyaan Duqa degmada, Gudoomiyaha Gobolka ama wasiirka Arrimaha Gudaha, ugu yaraan saddex maalmood ka hor, si loogu ogolaado Waxaa bannaan-bax fagaare ah loo tixgelinayaa xataa shir lagu qabanayo meel fagaare ah, haba lahaado mid cid u gaar ahe, iyadoo la eegayo tirada dadka ka soo qayb gelaya, ujeeddada iyo mawduuca.
2. Waxaa loo tixgelinayaa shir gaar ah kuwa ay goobahooda ku qabsadaan ururada siyaasadda iyo ama kuwa aan siyaasiga ahayn iyo axsaabta la aqoonsan yahay xarumahooda, haddii aanay isu rogin qaab shirweyne ama kaambeyn degmo, Gobol ama Qaran.
3. Sababo la xidhiidha caafimaadka guud ,degenaanshaha, dhaqanka wanaagsan, kal-dambaynta iyo nabad-gelyada, waxaa Duqa degmada, Gudoomiyaha Gobolka ama wasiirka
Arrimaha guduhu go,aan qoraal ah oo sababaysan ku diidi karaa shir ama isu soo bax guud, amase wuxuu wax ka bedeli karaa qaabka loo qabanayo iyo wakhtiga la qabanayo, isagoo ogeysiin degdeg ah siinaya Guddiga Nabad-gelyada iyo police-ka.
4. Qodobada Xeerkan ee loo adeegsanayo kulanada iyo bannaan-baxyada dadweynaha ayaa sidoo kale loo adeegsanayaa socodka dadweynahu waddooyinka ku maraan ee cabasho lagu muujinayo.
MAXAA LA ISKU HAYAA
=====================
Haddaba hadii aynu u nimaadno waxa la isku hayo ee uu ka bilaabmay khilaafka hada taagani ee ay diidan yihiin xisbiga waddani iyo xisbiga ucid waa wax ay xaq u leeyihiin waana dan qaranka somaliland oo dhami in uu ka hadlo ay tahay cida umada dhex u noqonaysa ee doorashada qabanaysaa in ay ahaato cid buuxisay shuruudaha xeerka doorashooyinka madaxtooyada iyo goleyaasha deeganka xeer lr 20/2001 tilmaamayo waana kuwan shuruudaha qofka noqonaya xubin komishan in uu buuxiyo la rabaa:
Qodobka 12aad
Shuruudaha Xubinta Komishanka
1) Waa inuu yahay muwaadin Somaliland u dhashay.
2) Waa inaan da’diisu ka yarayn 40 jir kana waynayn
60 jir.
3) Waa inuu Muslin yahay, kuna dhaqma diinta
Islaamka.
4) Waa inuu leeyahay aqoon dugsi sare ugu yaraan
ama wixii u dhigma.
5) Waa inaanu ka mid ahayn urur/xisbi siyaasadeed,
kana madax banaan yahay.
6) Waa in lagu yaqaan dhawrsanaan, sharaf iyo
cadaalad bulshada dhexdeeda.
7) Waa inaan dembi ciqaab oo maxkamad horteed kaga
cadaadey ku dhicin welligiiba.
8) Waa inuu jidh ahaan iyo maskax ahaanba gudan
karaa xilka.
Intani marka lagu daro waxii ay heshiis ku ahaayeen axsaabta qaranku waxa cad in dooda axsaabta qaranku tahay mid sharci ah oo waliba ka turjumaysa danta qaranaka jamhuuriyada somaliland .
Markaa waxa aanu u soo jeedinaynaa madaxweynaha somaliland iyo golaha wakiilada somaliland in ay ku soo noqdaan xayndaabka sharciga ee dalka u yaala kana noqdaan go’aankii soo xulista xubnaha komishanka doorashooyinka iyo go’aankii lagu ansixiyeyba si dalka doorashooyin uga dhacaan .
Waxa kale oo aanu u soo jeedinaynaa madaxda hay’adaha amaanka iyo wasiirka arimaha gudaha somaliland in ay shuruud la’aan ku soo daayaan saraaskiisha iyo madaxda xisbiga waddani ee xidhan oo xoriyadooda loo soo celiyo sharciga dalkana aan gacmaha lagu qaadan ee loo sinaado , lana dhawro waxii umadani u soo wayday dad iyo duunyoba.
.Mohamed Abdi Jama
Muhamed Dhimbiil
hormood@hotmail.com
+252634241005