Halista Khilaafaadka ee u dhexeeya 2 Awoodaha Gobolka Amxaarada iyo Tigreeg Itoobiya,oo cirka is kusii shreeraaya Waxaa warbixin ka Qortey Hayada xasaradaa caalamigaa
Xiisadda u dhexeysa Amxaarada iyo Tigreega, oo ah laba ka mid ah gobollada ugu awoodda badan dalka Itoobiya, ayaa sii kordheysa xilli waddanku ku wajahan yahay doorashada sannadka soo socda, ayaa lagu sheegay warbixin cusub oo Kooxda Caalamiga ah ee Qalalaasaha. Gobolka Woqooyi ee Tigreega, oo xukumayay dalka muddo ku dhow seddex sano, ayaa waxaa cafiyey dowladda federaalka Addis Ababa, taasoo sare u qaadaysa halista dagaalada militari ee waqooyiga. Labada gobol sidoo kale waxay wadaagaan xadka lagu muransan yahay waxayna ku kala aragti duwan yihiin goorta la qabanaayo doorashooyinka federaalka.
Tartan kordhay oo ay ku lug leedahay wadashaqaynta Itoobiya ee qowmiyadaha iyo xisbiyada siyaasadeed waxay astaan u ahayd dawladdii uu soo dhisay Raiisul Wasaare Abiy Ahmed, sababta oo ah xorriyadda bulshada iyo siyaasadeed ee ballaaran ee ay siisay maamulkiisu.
Laakiin waa muranka u dhexeeya gobollada Amxaarada iyo Tigreega, warbixinta cusub ayaa leh, “waa mid laga doodi karo xiisadda tartamadaani, waxaa sii hurinaya qayb ahaan iyadoo ay sare u qaadday qowmiyadda qowmiyadaha labada gobol.”
William Davison, oo ah falanqeeyaha ugu sareeya ee kooxda xasilloonida ee Itoobiya, ayaa VOA u sheegay in shacabka Amxaarada ay rumeysan yihiin in dhowr aag oo muhiim ah, gaar ahaan aagagga Wolqait iyo Raya, ay qabsadeen Tigreey markii isbahaysiga Itoobiya ee hadda jira laga soo saaray bilowgii 1990-meeyadii.
Davison ayaa yidhi, “Dhibaatada ayaa jirtay muddo dhawr iyo toban sano ah, way sii kicisay waxayna caan noqotay intii lagu jiray mudaharaadyadii dawladdii ka soo horjeedey [intii u dhaxeysay 2016 iyo 2018.] Ma aysan sii socon oo waxay iska dhigaysaa sidii mid ka mid ah Khadadka khaladka dhexe ee Itoobiya. ”
Davison wuxuu tilmaamay in xiriirka udhaxeeya TPLF iyo dowlada dhexe, ee xubnaha ka ah xisbiga Dimuqraadiga Amxaarada, ay “isa soo tarayaan”.
“Dadku waa inay raadsadaan tanaasul waxaanan u baahan nahay jawi siyaasadeed si aan u helno tanaasulkaas,” ayuu yidhi Davison. “Laakiin waxa aan gaadhayaa ayaa ah inaanan lahayn taas, nasiib darro, xilligan… In kasta oo aan haysanno arrintaas Xaaladda jirta, way adkaan doontaa in la sameeyo wax horumar ah oo ku saabsan muranka dhuleed ee hareeyay ee u dhexeeya Amxaarada iyo Tigreega. Marka, dhibaatadu waa mid siman mana sii fogeyso oo waxaa sii xumaanaya in xiriirka Tigreega iyo TPLF uu la yeesho jilayaasha kale ee federaalka ah, halista ugu weyn ee jirta ayaa ah in dhibaatadan Amxaarada ay isu bedesho wax ka sii daran. ”
Tiro badan oo ka tirsan Amxaarada iyo Tigreega, oo ay ku jiraan Fanta Mandfro, oo ah kuxigeenka gobolka, kama jawaabin wicitaannada soo noqnoqda ee faallooyinka.
Laakiin Dessalegn Chanie Dagnew, oo ah gudoomiyaha xisbiga mucaaradka ah ee dhaqdhaqaaqa Amxaarada, ayaa sheegay isagoo adeegsanaya barnaamij farriin ah in khariidada gobolka Itoobiya ee ku saleysan dhulalka qowmiyadaha ay sabab u ahayd xiisado badan, oo aan ahayn kaliya inta udhaxeysa gobollada Amxaarada iyo Tigreega, laakiin kuwo kale oo badan.
Dessalegn wuxuu yidhi: “Waxaan dhihi lahaa [rabshad] ayaa ka dhacday inta badan aagagga mana ahan [mid gaar ah] gobollada Amxaarada iyo Tigreega,” laakiin weli, in kasta oo arrimahan oo dhan jiraan, haddana kuma fileynin in halkaas waxay noqon laheyd isku fur furan. ”