Haddii aad rabto inaad ku noolaato nolol farxad leh oo aad doonayso in aad guulo badan nolosha ka gaadho, ka digtoonow toddobadan dhaqan inay noloshaad ku dhex milmaan. Waa toddoba dhaqan oo ay caan ku yihiin dadka nolosha ka dhacay, laguna yaqaanno.
1. Dadka nolosha ka dhacay waxa ay ku fikiraan, yidhaahdaan oo ay sameeyaan waxyaabaha taban (Negative):
Haa! Fursad kasta oo soo marta waxay ka dhex arkaan dhibaato. Waxa aad arkaysaa iyaga oo ku cabanaya qorraxdu way kulushahay. Waxaad arkaysaa iyaga oo habaaraya roobka, kuna canaanaya inuu roobku ka dumiyey qorshohoogii maanta ay qaban lahaayeen. Waxay ku eedeeyaan dabaysha inay xarragadoodii kala dhantaalayso, waxaanay iska dhaadhiciyaan in ay wax kastaaba iyaga ka soo hor-jeedaan oo ay liddi ku yihiin. Weligoodba waxa ay arkaan uun dhibaatada, balse abid indhahoogu ma qabtaan xalka. Dhibka yar ee ay arkaan ee ka hor-yimaaddaba way buun-buuniyaan illaa iyo ay gaadhsiiyaan heer masiibo loo arko. Guul-darrooyinkoogana waxay u tix-geliyaan inay tahay belaayo ku soo dagtay, si fududna waa ay u niyad-jabaan, halkii ay ka ahayd in ay khaladkooga wax ka bartaan oo uu cashar u noqdo. Weligoodna iskuma dayaan inay mustaqbalka isku diyaariyaan, waayo waxay ka baqayaan in ay u noolaadaan si ka duwan sidoodii caadiga ahayd (sida ay u nool yihiin ayey raalli ka yihiin).
2. Waxa ay qaadaan tallaabooyin aanay ka fikirin:
Waxay ku dhaqaaqaan fudayd iyo ka fiirsi la’aan. Kaliya waxa ay go’aanka ku gaadhaan daqiiqado kooban. Tusaale ahaan, haddii ay arkaan shay ay jecel yihiin, si deg-deg ah ayey u iibsadaan iyaga oo aan hal daqiiqo ka fikirin. Kadib haddana waxay arkaan shay ka fiican kii hore ee ay iibsadeen, dabadeed way qoomameeyaan shaygii hore, iyagoo xataa dhaliilaya… wax-tar ma leh waxan aan iibsaday iwm. Kama fikiraan mustaqbalka. Waxa ugu weyn ee ay doonayaanna waa inay farxaan uun daqiiqaddaas ay joogaan. Kama fikiraan cidhibta dambe iyo cawaaqibka uu shaygu yeelan karo.
3. Waxa ay hadlaan in ka badan inta ay wax dhegaystaan;
Meel kasta oo ay tagaanba waxay rabaan in ay ka galaan khudbaddii Jimcaha oo iyaga uun la dhegaysto. Waxaanay inta badan carrabka ku hayaan hadallo ay iyagu isku faanayaan si loogu arko halyey, xataa beenta way kuu dhiirran yihiin. Inta badan kama war-qabaan in waxan ay sheegayaan uu yahay macne-la’aan iyo hadal bilaa dux ah. Marka ay dadka kale isku dayaan in ay waaniyaan, dhegaha ayey ka furaystaan waayo waxay iskala weyn yihiin inay gefkooga yaqiinsadaan, mar walbana iyaga ayaa isla toosan. Waa ay diidaan wax walba oo loo soo jeediyo, waayo waxay u arkayaan liidnimo.
4. Si fudud ayey isku dhiibaan:
Dadka guulaystayaasha ahi guul-darrada waxay ka dhigtaan sallaan ay ku gaadhaan guusha, balse kuwa nolosha ka dhacay guul-darrada waxay u arkaan astaantii koowaad ee hoogga. Marka hore, dadka nolosha ka dhacay hawsha waxay ku bilaabaan xammaasad aad u sarraysa, balse si fudud oo deg-deg ah ayey u lumiyaan xammaasaddii, gaar ahaan marka ay khalad galaan amaba ay dhibaato ka hor-timaaddo, dabadeed sidaas ayey faraha kaga qaadaan, waxaanay raadiyaan hawlo cusub oo ay qabtaan. Mar walbana, sheekadu halkii ayuun bay ka bilaabmataa, halkiina way ku dhammaataa (Xammaasad ayey ku bilaabaan, isla markaasna xammaasaddii ayey lumiyaan). Dadka nolosha ka dhacay, ma laha awoodda ay ku joogtayn karaan shaqadooda illaa iyo ay ka gun-gaadhayaan hankooga.
5. Waxa ay isku dayaan in ay dadka kale ee guusha gaadhay hoos u soo ridaan;
Dadka nolosha ka dhacay waxay damcaan guulaha ay gaadheen dadka guulaystay, waxay iska jeclaystaan in iyaga lagu beddalo dadkaas guusha gaadhay. Halkii ay ka ahayd inay xoog u dedaalaan si ay u gaadhaan dadkaas, waxay faafiyaan sheekooyin ku-tidhi-ku-teen ah, waxaanay isku dayaan fursad kasta oo ay heli karaan inay lugta qabtaan oo ay hoos u soo dejiyaan kuwa guulaystay si ay halkooga oo kale u keenaan. Kama faa’iidastaan waayo-aragnimada dadka guulaystay oo waaba ay iskala weyn yihiin, mana rabaan inay talo weydiiyaan dadka guulaystay. Sidaas oo ay tahay, dadka nolosha ka dhacay iskuma dayi karaan inay wax-qabad sameeyaan oo malahoogu mar walba waa mid taban (negative).
6. Wakhtigooga ayey lumiyaan;
Qorshe ma leh, mana garanayaan wax ay qabtaan saacadaha soo socda. Waxa laga yaabaa in ay wax iska cunaan wakhti dheer, haddana wax iska cabaan wakhti badan, haddana muuq-baahiye (TV) iska daawadaan, haddana ay iska eegaan gidaar madhan wakhti dheer iyaga oo aan marnaba fikirayn. Way dhici kartaa inuu qofku marmarka qaar iska qaato wakhti raaxo ah, balse waa in aad wakhtiga ugu faa’iidasataa si sax ah oo qumman si aad guulo badan u gaadho. Waana in uu jiraa miisaan habboon oo isku miisaamaya shaqada iyo nasashada.
7. Waxa ay doortaan dariiqa fudud ee ay ku bixi karaan:
Si kale haddaan u sheego hawsha ayey neceb yihiin. Haddii ay jiraan laba dariiq oo is barbar yaallaa, dadka nolosha ka dhacay waxay marayaan dariiqa weyn ee faa’iidada yar halkii ay ka ahayd inay doortaan jidka yar ee faa’iidada badan. Ma rabaan inay dhibaato soo gaadho amaba ay adayg la kulmaan, waxay rabaan uun nolol fiican. Dadka noocan ah waxa ka khaldan in qofku midhaha uu beerto uun uu ugu dambaynta goosanayo. Haddii ay in yar uun naf-hur samayn lahaayeen, waxay la kulmi lahaayeen faa’iido badan. Dadka guulaystay waxay natiijada fiican ku gaadhaan isku dayo xidhiidh ah iyo khaladaad is-daba-joog ah, weligoodna is ma dhiibaan, diyaarna waxa ay u yihiin inay qabtaan wax kasta oo lagama maarmaan noqda si ay u gaadhaan guushooda rasmiga ah ee ay hiigsanayaan.
Qoraalkan markii hore waxa uu ku qornaa afka Ingriisiga, kadib ayaan af-soomaali u rogay, waxaana baahisay mareegtan:
http://www.knowledgebase-script.com/demo/article-357.html
Maxamed Sharma’arke
Facebook.com/Maxamed Sharma’arke